Хабарнигори АМИТ «Ховар» таҳлили муқоисавии арзиши нерӯи барқро дар кишварҳои ҷаҳон гузаронида, омори ҷолибро ба даст овард
ДУШАНБЕ, 10.10.2019 / АМИТ Ховар /. 22 июни соли 2019 Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи баланд бардоштани тарифҳои нерӯи барқ қарор қабул кард.
Арзиши барқ тақрибан 17% афзоиш ёфтааст. Дар давоми моҳи сентябр, аҳолии Тоҷикистон барои ҳар киловатт нерӯи барқ 22,66 дирам (2,1 сент) пардохт мекунад, бар ивази нархи ҷории 19,37 дирам (1,87 сент).
Мухбири АМИТ «Ховар» Хушнуд РАХМАТУЛЛОСОДА таҳлили муқоисаи арзиши нерӯи барқ дар кишварҳои мухталифи ҷаҳон гузаронида, омори ҷолибро ба даст овардааст.
Тарофаҳо барои ҳамаи категорияҳои истеъмолкунандагон, ба истиснои Корхонаи воҳиди давлатии Ширкати Алюминийи Тоҷик (ТАЛКО), баланд бардошта шуданд. Барои истеъмолкунандаи асосии барқи тоҷик – ТАЛКО тарифҳо чунинанд: аз 1 май то 30 сентябр – 7,20 дирам барои як киловатт / соат, дар давраи зимистон (аз 1 октябр то 30 апрел) – 11,80 дирам.
Ҳоло барои истеъмолкунандагони саноатӣ ва ғайри саноатӣ 55,14 дирам, барои истеъмолкунандагон дар бахши давлатӣ, коммуналӣ ва комплексҳои варзишӣ 22,66 дирам, барои насосҳои обӣ ва пойгоҳҳои обкашӣ барои обёрии мошинҳо, таъмир ва иншооти истеҳсолии Агентии мелиоратсия ва обёрӣ – 7, 87 дирам (аз 1 апрел то 30 сентябр) ва 22,66 дирам (аз 1 октябр то 31 март), барои мелиоративии чоҳҳои амудӣ, пойгоҳҳои обкашии мелиоративӣ – 7,87 дирам.
Истифодаи қувваи барқ дар дегҳои электрикӣ ва таҷҳизоти барқӣ барои таъмин кардани оби гарм ва гармидиҳӣ барои биноҳо 136,62 дирам барои як киловатт (барои бахшҳои ғайрибуҷавӣ) ва 40,37 дирам (барои ташкилотҳои буҷавӣ ва муассисаҳо) ташкил хоҳад дод.
Барои насосҳо барои таъмини оби нӯшокӣ (ба истиснои насосҳои инфиродӣ) ва канализатсия – 10,76 дирам.
Инчунин ба Қарори Комбинати металлургии Тоҷикистон категорияи алоҳида илова карда шуд, ки аз 1 сентябр ҳар киловатт нерӯи барқро 9,68 дирам (аз 1 апрел то 30 сентябр) ва 55,14 дирам (аз 1 октябр то 31 март) мегирад.
Чаро барқ баланд шуд?
Болоравии нархи нерӯи барқ дар Тоҷикистон бо тавсияи Бонки Ҷаҳонӣ ва Бонки Аврупоии Таҷдид ва Рушд, ки ба Ҳукумати Тоҷикистон маслиҳат медиҳанд, ки тарифҳои барқро тадриҷан боло бурда шавад, то ба истифодаи оқилонаи нерӯи барқ мусоидат кунад. Ва баъд нархҳо дар ҳама ҷо ва дар ҳама чиз баланд мешаванд. Бо зиёд шудани арзиши истеҳсолот ва эҳтиёҷоти аҳолӣ онҳо тамоюл ба афзоиш доранд.
Ёдрас мешавем, ки қаблан раиси холдинги давлатии энергетикии «Барқи Тоҷик» Мирзо Исмоилзода гуфта буд, ки тарифҳо бо мақсади дар ҳолати корӣ нигоҳ доштани иншооти энергетикӣ, ки гарон мебошанд, боло бурда мешаванд.
Ширкати «Барқи Тоҷик» хабар дод, ки нархномаҳои ҷорӣ хароҷотро пӯшонида наметавонанд.
«Соли 2019 гурӯҳи махсуси корӣ барои санҷиши аудити Барқи Тоҷик аз ҷониби вазоратҳо ва идораҳои масъул таъсис дода шуд, ки дар асоси таҳлил муқаррар кардааст, ки бо назардошти нархномаҳои ҷорӣ, даромади Барқи Тоҷик дар соли 2019 тақрибан 3,5 миллиард сомониро ташкил хоҳад дод. ва хароҷот – 4,1 млрд. Вобаста ба ин, аз ҷониби ҳукумат ба гуруҳи корӣ пешниҳод карда шуд, ки тарифҳоро 17% баланд бардоранд »гуфт Рустам Маҷидзода, сардори Раёсати молияи« Барқи Тоҷик »дар Душанбе.
Вай таъкид кард, ки дар ҳоли ҳозир бо назардошти бозгашти сармоягузорӣ, арзиши як киловатт нерӯи барқ тақрибан 29 дирам ва тарифи миёнаи барқ 20 дирам аст.
Мувофиқи қарори ҳукумат миқдори муайяни нерӯи барқ барои оилаҳои камбизоат ҷуброн карда мешавад: аз апрел то сентябр ба андозаи 150 кВт ва аз октябр то март ба миқдори 250 кВт.
Дар Хадамоти зиддиинҳисорӣ болоравии нархи нерӯи барқ бо зарурати ба эътидол овардани вазъи молиявии Барқи Тоҷик алоқаманд буд.
«Вазъи молиявии ШСХК« Барқи Тоҷик »ба беҳбудӣ ниёз дорад. Тарифҳое, ки ҳоло барои аҳолӣ ва корхонаҳо татбиқ мешаванд, хароҷоти ҳолдингро пӯшонида наметавонанд. Яъне нархномаҳои мавҷуда аз арзиши нерӯи барқ камтаранд », – гуфт Назар Одиназода дар нишасти матбуотӣ рӯзи 17 июл муовини роҳбари Хадамоти зиддиинҳисории Тоҷикистон.
Дар ҷаласаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон 21 июни соли 2019 қайд карда шуд, ки дар натиҷаи чораҳои андешидашуда оид ба кам кардани талафоти нерӯи барқ дар солҳои 2014-2018, сатҳи талафоти нерӯи барқ аз 17,3 фоиз дар соли 2014 то 15,5 дар соли 2018 коҳиш ёфтааст. Дар ин давра, миқдори муфиди нерӯи барқ дар бозори дохилӣ афзоиш ёфт ва маблағгузорӣ аз 1 миллиарду 40 миллион сомонӣ дар соли 2014 дар соли 2018 ду маротиба афзоиш ёфт ва ба 2 миллиарду 79 миллион сомонӣ расид.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо мақсади боз ҳам беҳтар кардани маблағгузорӣ ва минбаъд кам кардани сатҳи талафоти нерӯи барқ, дастур дод, ки барои гузаштан ба низоми муосири баҳисобгирии истеъмоли нерӯи барқ аз зеристгоҳҳо ба истеъмолкунандаи охирин саъй карда шавад.
Қарор дода шуд, ки андозаи воқеии талафоти энергетикӣ ва кам кардани онҳо муайян карда шавад. Ман ва афзоиши ҳаҷми маблағгузорӣ барои истифодаи нерӯи барқ тавассути гузаштан ба системаи нав ба Вазорати энергетика ва захираҳои об, Хадамоти давлатии назорат дар соҳаи энергетика ва Ҷамъияти саҳҳомии кушодаи «Барқи Тоҷик» зарур аст, ки чораҳои мушаххас андешанд ва ҳамасола ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи натиҷаҳо ҳисобот диҳанд. .
Дар гузориши Вазири энергетика ва захираҳои оби Усмоналӣ Усмонзод ба Ҳукумати ҷумҳурӣ зикр шудааст, ки Тоҷикистон нақшаи чорабиниҳоро оид ба беҳтар намудани вазъи молиявии Барқи Тоҷик ОАЧК барои солҳои 2019-2025 таҳия кардааст, ки татбиқи он 1,2 миллиард долларро талаб мекунад.
Қайд карда мешавад, ки ин маблағҳо барои пардохтҳои ҷорӣ, пардохти қарзҳои ба истеҳсолкунандагони мустақили барқ (НБО Сангтуда-1 ва НБО Сангтуда-2), пардохти қарзи тиҷоратӣ ба бонки маҳаллӣ (Ориёнбонк), ташкили инфрасохтори зарурӣ равона карда мешаванд. ҳисобкунӣ, азнавсозӣ ва модернизатсияи иншооти интиқол ва тақсимот ва ғайра.
Ҳамин тавр, мо итминон доштем, ки болоравии тарифҳои қувваи барқ ба зарурати ба тартиб даровардани системаи энергетикӣ ба амал омадааст. Бешубҳа, болоравии тарифҳо боиси аксуламалҳои гуногунфикрона мегардад. Аммо, биёед дар бораи он фикр кунем, ки мардуми тоҷик барои қувваи барқи истифодашуда чӣ қадар пардохт мекунанд?
Вазъият дар кишварҳои Осиёи Марказӣ чӣ гуна аст
Аҳолии Туркманистон аз соли 1993 инҷониб газ, об ва қувваи барқро ройгон истифода мебаранд. Баъдтар, аввалин президенти Туркманистон Сафармурод Ниёзов қарори Шӯрои мардумро то соли 2030 тамдид кард. Аммо, вакилон ба бекор кардани имтиёзҳо овоз доданд. Аз 1 январи соли 2019 истеъмоли ройгони барқ ва газ, оби ошомиданӣ ва намаки ошӣ бекор карда шуд.
Дар аввали моҳи ноябри соли 2018 дар Ӯзбекистон тарифҳо барои интиқолгарони энергия – газ, барқ, бензин ва сӯзишвории дизелӣ баланд бардошта шуданд. Аз 1 июни соли 2019 Вазорати молияи Ӯзбекистон зарурати баланд бардоштани тарифҳоро бо он далел асоснок кард, ки бидуни он сармоягузорӣ ба соҳаи энергетика имконнопазир аст, зеро ҳеҷ як сармоягузор ба соҳаҳои баръало даромаднок сармоягузорӣ намекунад.
Арзиши киловатт / соат нерӯи барқ барои истеъмолкунандагони хонавода дар як кишвари ҳамсоя 250 сӯм (0.030 доллар) мебошад. Барои шаҳрвандоне, ки дар биноҳои истиқоматӣ ва хобгоҳҳо, ки бо печкаи барқӣ барои пухтупаз муҷаҳҳазанд, нарх барои 125 киловатт / соат барои 125 сӯм ($ 0,015) боқӣ хоҳад монд. Газе, ки ба аҳолӣ дода мешавад, барои ҳар метри мукааб 320 сум ($ 0,038), дар сурати набудани ҳисобкунакҳо – 553 сӯм ($ 0.065) аст. Нархи газ барои гармкунӣ 320 сӯм (0.038 доллар) мебошад.
Чӣ қадар сабук дар кишварҳои дигари ҷаҳон аст?
Арзиши қувваи барқе, ки дар рейтинг нишон дода шудааст, баҳодиҳии сатҳи миёна дар кишвар барои мақсадҳои муқоиса буда, дар ҳар ҳолат вобаста ба ҷои истиқомат дар кишвар, ҳаҷми истеъмоли оила, мавҷудияти оташдонҳои барқ, гармидиҳии марказӣ ва ғайра метавонад фарқ кунад.
Ба даҳгонаи беҳтарини кишварҳое, ки нерӯи барқро барои аҳолӣ арзон мекунанд, баъзе аз ҷумҳуриҳои собиқ Шӯравӣ дохил мешаванд. Нури арзонтарин дар Туркманистон. Нерӯи барқ дар Тоҷикистон, Қирғизистон ва Ӯзбекистон чандон гарон нест, ки нури аҳолӣ барои як киловатт ба 0,02 доллар баробар аст.
Агар дар бораи Қазоқистон сухан бигӯем, пас тарифҳои он ҷо метавонад мӯътадил номида шавад – аз 3 то 11 сент барои киловатт.
Украина дар ҷои панҷум аст, бо нархи миёнаи 0.05 доллар барои як киловатт / соат. Қариб ҳамин нарх барои нур дар Озарбойҷон.
Нерӯи барқ дар Беларус каме гаронтар аст – 0,06 доллар, дар Гурҷистон ва Қазоқистон 0,07 доллар, ва даҳ кишвари “арзон” -и ҷаҳон Сербия ва Россия мебошанд, ки аҳолӣ барои қувваи барқ 0,08 доллар пардохт мекунад.
Дар Иёлоти Муттаҳида, арзиши сабук ҳамон тавре ки дар Туркия аст, барои ҳар киловатт ба 0.10 доллар баробар аст. Аллакай полякҳо, чехҳо ва словакҳо маҷбуранд, ки бештар пардохт кунанд – 0,18 доллар барои як киловатт. Дар Фаронса ва Бритониёи Кабир нархҳо тақрибан якхелаанд – дар ҳудуди 0,21-0,22 доллар.
Дар Юнон, Шветсия ва Австрия барои як киловатт нерӯи барқ дар як соат ба шумо 0,24 доллар пардохт кардан лозим аст. Қувваи барқи нисбӣ дар Олмон ва Дания – 0,38 доллар барои як киловатт / соат. Тааҷҷубовар нест, ки дар ин кишварҳо технологияҳои “сабз” ва сарфаи энергия хеле маъмуланд.
Ҷазираҳои Соломон қаҳрамони мутлақ дар арзиши тариф аст – дар он ҷо шумо бояд барои 1 кВт 95 сент ИМА пардохт кунед. Дар ин ҷойҳо одамон мушкилоти таъмини барқро мустақилона ҳал мекунанд – онҳо генераторҳои дизелӣ ва шамолӣ, инчунин панелҳои офтобӣ месозанд. Дар ҷои дуюм як кишвари ҷазираи дигаре бо номи ошиқонаи Тонга ҷойгир аст – тақрибан 50 сент барои як киловатт. Ҷои сеюмро ҷазираи машҳури Ямайка ишғол мекунад. Ҳама чиз дар ин осоишгоҳ хуб аст – иқлим, баҳр ва паррандагон бо садаф. Аммо хароҷоти нерӯи барқ рӯҳбаландкунанда нестанд – тақрибан 45 сент.
Дар Каледони Нав (як воҳиди маъмурию ҳудудии Фаронса, ки дар уқёнуси Ором ҷойгир аст) ва дар ҷазираҳои Кук низ бе ниёзҳои махсус лампаҳо фурӯзон намешаванд, зеро ҳисобе пайдо мешавад, ки ҳар киловатт ба ҳисоби миёна t 42 ба 44 сент. Дар Самоаи Амрико, ки бо иёлате бо сарватмандтарин сокинони ҷаҳон шинохта шудааст, тарофаҳои нерӯи барқ низ хеле гиёҳ мебошанд – 41 сент.
Дар Швейтсария, Нидерландия, Испания ва Финландия нархҳо аз 20 то 28 сент барои як киловаттро ташкил медиҳанд.
Исроил ба шаҳрвандонаш 18 сент нерӯи барқ медиҳад. Дар Монтенегро ва Булғористон 1 киловатт мутаносибан 16, 15 ва 11 сент аст.
Охирин кишварҳое мебошанд, ки аҳолӣ ва саноатро бо нерӯи арзони барқ таъмин мекунанд.
Дар Чин, Ҳиндустон ва Миср тарифҳо аз 7.5 то 10 сент барои як киловатт / соатро ташкил медиҳанд. Парагвай, Ветнам ва АМА тарифҳои якхела доранд – ҳамагӣ 8 сент.
Нархи миёнаи қувваи барқ дар ҷаҳон, новобаста аз даромади шаҳрвандон, аз 8 то 20 сент барои як киловатт фарқ мекунад.
Канада ҷолиб аст, ки музофоти Онтарио, ки дар он сераҳолӣтарин кишвар аст, нерӯи барқро нисбат ба дигарон 2-3 маротиба гаронтар мехарад, аз ҷумла пойтахти Онтарио – шаҳри Торонто.
Норвегия, киловатт / соат аҳолиро ба 15,9 сент фурӯхт, ҳамзамон “қаҳрамони ҷаҳон” дар истеҳсоли қувваи барқ ба ҳар сари аҳолӣ буд ва мемонад.
***
Умуман, тавре ки таҳлил нишон дод, нархҳои нерӯи барқ аз ҳама вақт бо мавҷудияти иқтидорҳои худ ё захираҳои энергетикӣ алоқаманд нестанд. Аз бисёр ҷиҳатҳо онҳоро бозори ҷаҳонӣ ва сиёсати иқтисодии давлатҳо муайян мекунанд.
Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки бо назардошти НБО Роғун, ба кор андохтани нерӯгоҳҳои Сангтӯда-1, Сангтӯда-2 ва нерӯгоҳҳои хурди обии хурд дар солҳои охир, мо метавонем хулоса барорем, ки сиёсати иқтисодии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба болоравии нархҳои нерӯи барқ ва роҳи, оид ба ҳифзи иҷтимоии аҳолии кишвар.
Leave a Reply